آیا هیچ وقت احساسی شبیه به این داشته اید که از خواب بیدار شده باشید ولی نتوانید حرکت کنید؟ یا احساس ترس کرده باشید اما نتوانسته باشید درخواست کمک کنید؟ این حالت فلج خواب(Sleep Paralysis) نامیده می شود. در فلج خواب ممکن است وحشت زده و هراسان شوید، به خصوص چیزهایی را بشنوید یا ببینید که واقعا آنجا نیستند. فلج خواب ممکن است فقط یک بار برایتان اتفاق بیفتد یا ممکن است مکررا دچار آن شوید – حتی چند بار در یک شب.

آیا فلج خواب، نشانه ای از یک مشکل مهم است؟

محققان خواب به این نتیجه رسیده اند که که در بیشتر موارد، فلج خواب، نشانه ای است از این که، بدن شما، حرکت یکنواختی (smoothly)، از آغاز تا انتهای مراحل خواب ندارد. به ندرت، فلج خواب، به مشکلات اساسی روانی عمیق مربوط می شود.

در طول قرنها، نشانه های فلج خواب را به روشهای مختلف توصیف کرده اند. تقریبا هر فرهنگی در طول تاریخ، داستانهایی در مورد سایه افکندن موجودات شر که باعث وحشت انسانهای درمانده در شب می شوند، داشته اند. مردم از مدتها پیش، به دنبال توضیحاتی برای این فلج مرموز همراه با احساس ترس که موقع خواب رخ می دهد، بوده اند.

فلج خواب چیست؟

فلج خواب احساسی است که شخص آگاه و هوشیار است اما قادر به حرکت نیست. زمانی اتفاق می افتد که شخص بین مراحل خواب و بیداری گذر می کند. در طول این انتقال، شما ممکن است برای چند ثانیه تا چند دقیقه قادر به حرکت یا صحبت نباشید. عده ای از مردم ممکن است فشاری را احساس کنند یا احساس خفگی کنند. فلج خواب، ممکن است همراه سایر اختلالات خواب مثل Narcolepsy باشد.

معمولا چه موقع فلج خواب اتفاق می افتد؟

فلج خواب معمولا در یکی از این دو زمان اتفاق می افتد: اگر زمانی که شما می خواهید بخوابید رخ دهد Hypnagogic نامیده می شود. اگر زمانی که می خواهید بیدار شوید اتفاق بیفتد، Hypnopompic نامیده می شود.

در فلج خواب Hypnagogic چه اتفاقی می افتد؟

هنگامی که شما می خواهید بخوابید، بدن شما به آرامی شل (Relax) می شود. معمولا آگاهی شما نیز کم می شود بنابراین متوجه تغییر نمی شوید. اگرچه، اگر زمانی که می خواهید بخوابید، هوشیار باقی بمانید یا هوشیار شوید، ممکن است متوجه شوید که نمی توانید صحبت یا حرکت کنید.

در فلج خواب Hypnopompic چه اتفاقی می افتد؟

در طول خواب، بدن شما بین مرحله ی خواب با حرکت سریع چشم (REM) و حالت مخالف آن یعنی NREM در حال تناوب است. یک دوره خواب REM و NREM حدود ۹۰ دقیقه به طول می انجامد. اول، مرحله ی خواب NREM، رخ می دهد و تا ۷۵ درصد از کل زمان خواب را تشکیل می دهد. در طول این مرحله، بدن شل می شود و  خودش را بازیابی می کند. در انتهای این مرحله، خواب به مرحله ی REM منتقل می شود. چشمهای شما به سرعت حرکت می کند و رویاها اتفاق  می افتند، اما بقیه ی بدن شما، بسیار شل باقی می ماند. ماهیچه های شما در طول مرحله ی REM به صورت “خاموش (Turned off)” هستند. اگر شما قبل از اینکه دوره ی REM به پایان برسد هوشیار شوید، ممکن است متوجه شوید که نمی توانید صحبت یا حرکت کنید.

چه کسانی دچار فلج خواب می شوند؟

از هر ۱۰ نفر حداکثر ۴ نفر فلج خواب را تجربه کرده اند.  این حالت رایج، اغلب برای اولین بار در سنین نوجوانی تجربه می شود اما مردها و زنها از هر گروه سنی می توانند به آن دچار شوند. عواملی مانند کمبود خواب، تغییر در برنامه ی خواب، استرس یا اختلالات دو قطبی، سایر اختلالات خواب مثل narcolepsy، استفاده از برخی داروها، سوء مصرف مواد، ممکن است با فلج خواب مرتبط باشند.