درمان لیزری ضایعات عروقی

درمان لیزری ضایعات عروقی طی 20 سال گذشته پیشرفت کرده است که اولین با توسط اندرسون و پریش در سال 1980 مطرح شد. چندین لیزرهای بر این شکل وجود دارد که بر اساس فتوتدمولیز انتخابی آنها متفاوت است.

این سیستم های لیزری بطور اختصاصی بر کروموفور اثر می کنند. بافت هدف (کروموفور) در مورد ضایعات عروقی، اکسی هموگلوبین داخل عروق هستند که تخریب حرارتی بطور وسیعی باعث محدود شدن عروق جلدی می شود. لیزرهای اولیه لیزرهای با موج مداوم بودند Continous wave) - CW) این لیزرها آْسیب به ساختمانهای عروقی را محدود نمی کند و باعث بروز اسکار می شود. 585nm (PDL) pulsed dye laser، مهمترین لیزر مورد استفاده در درمان ضایعات عروقی جلدی مادرزادی و اکتسابی است. این لیزر غالباً بهبودی عالی کلینیکی را با کمترین بروز اسکار به همراه دارد. بطور کلی انواع لیزرهای موثر در درمان ضایعات عروقی شامل:

1- لیزر آرگون:
لیزر آرگون CW اولین سیستم لیزر مورد استفاده در درمان تلانژکتازی بود. این لیزر نور آبی سبز از خود متسع می کند که 80% این امواج طول موج 488-541nm دارند.اگرچه انرژی این لیزر توسط اکسی هموگلولین جذب می شود ولی به درجاتی ملانین اپیدرم و درم را نیز درگیر می کند و بنابراین با تغییرات رنگدانه ای و فیبروز پس از درمان همراه است و برای افراد با پوست تیره مناسب نیست.

2- Argon – pumped tunable dye laser) - APTDL)
که طول موجی بین 488-638nm دارد و بر هموگلوبین اثر می کند. ان لیزر نیز با عوارضی جانبی از جمله اسکار هیپرتروفیک و تغییرات رنگدانه ای همراه است. ولی به نسبت لیزر PDL، پورپورا و هیپرپیگمانتاسیون کمتری دارد و بعضی بیماران ممکن است این نوع لیزر را ترجیح دهند.

3- لیزر (Potassium titanyl phosphate crystal laser)
این لیزر از منبع Nd:YAG1064 از درون کریستال KTP خارج می شود. طول موج آن 532nm است و حداکثرجذب آن توسط اکسی هموگلوبین انجام می شود که اختصاصاً برای عروق جلدی مفید است. این لیزر غالباً در درمان تلانژکتازی کاربرد دارد و برای درمان عروق با قطر بزرگ چندین جلسه درمان لازم است. این نوع لیزر نیز مانند APTDL، ادم، درد و پورپوری کمتری دارد ولی اثرات درمانی لیزر PDL دوام بهتری دارد.

4- Copper Vaper and Copper bromide lasers :
این نوع لیزرها نور زرد با طول موج 578nm دارند. این لیزرها خصوصاً در درمان عروق با قطر بزرگ موثر هستند. تلانژکتازی صورت Cherry Angioma و pyogemic granoloma بطور موفقیت آمیزی با این نوع لیزر ها درمان می شوند. البته این لیزرها نیز ملانین اپیدرم و درم را هدف قرار می دهند و باعث تغییرات رنگدانه ای در آنها می شوند. بنابراین مصرف این نوع لیزرها باید در افراد با تیپ پوستی روشن (فیتز پاتریک I یا II) محدود شود سایر عوارض این لیزرها ایجاد دلمه و تاول است که طی 2 هفته از بین می رود .

5- Krypton laser :
این نوع لیزر نور سبز با طول موج 520-530nm و همچنین نور زرد با طول موج 568nm متسع می کند. این نوع لیزر در درمان تلانژکتازی صورت استفاده شده است. غالباً 4-3 هفته یکبار و تعداد جلسات متعدد لازم است. عوارض جانبی آن شامل قرمزی، تورم و تاول و دلمه خفیف است.

6- Flush lamp-pumped PDL:
امواج این نوع لیزر توسط اکسی هموگلوبین جذب می شود. طول موج آن 585nm است. این لیزر درمان تلانژکتازی و درمان ضایعات عروقی با سایزهای متفاوت کاربرد دارد. لیزر PDL درمان استاندارد برای لکه خال شرابی (Port winestain) بوده و می تواند در درمان نوزادان با سن چند هفته به کار رود. همچنین در درمان همانژیوم سطحی نوزادی و ضایعات عروقی اکتسابی مثل تلانژکتازی، Angioma, Pyogenic granuloma استفاده شود. این لیزر همچنین در درمان قرمزی منتشر ناشی از آکنه روزاسه موثر است 80% ضایعات portwine با 10-8 جلسه درمان برطرف می شوند. ضایعات صورت و گردن معمولاً پاسخ سریعتری دارند. عوارض جانبی شامل عوارض جانبی شامل تغییرات رنگدانه موقت خصوصاً در افراد با پوست تیره، تورم و پورپورای موقت که معمولاً 14-7 روز طول می کشد تا بهبود پیدا کند.

7- (IPL-( Intense pulsed light :
کم طول موج 500-1200nm دارد و در درمان انواع ضایعات جلدی عروقی کاربرد دارد. این منبع نوری در درمان port wine stain، همانژیوم و تلانژکتازی کاربرد دارد. البته ضایعات عروقی بادرگیری عروق کوچک موثرتر است. عوارض جانبی شامل قرمزی و پورپورا و موقت است.

دکتر محمد علی نیلفروش زاده